Interview met cabaretier Pieter Derks: De 10 geboden van de normale Hollandse burger

De meeste mensen kennen Pieter Derks als huiscabaretier van De Wereld Draait Door, waar hij het afgelopen halfjaar te zien was. Maar bijna een jaar geleden stond ik op de netwerkdag voor secretaresses van het bedrijf Public Support al in zijn voorprogramma. Hij vertelde daar over 'de 10 geboden van normaal doen'. Normaal doen is in mijn ogen het beste middel om elk talent te ontkennen of de kop in te drukken. Deze maand was het zover dat mijn spontane reactie van zo’n jaar geleden een feit werd: ‘Pieter, ik wil je graag nog een keer vragen voor een bijdrage aan een talentendag.' Twee weken geleden heb ik hem na afloop van zijn optreden op de talentendag voor de gemeente Amsterdam geïnterviewd over DWDD, zijn eigen talenten, lef en de 10 geboden van normaal doen.

 Hoe heb jij je talent voor theater maken ontdekt?

Het is volgens mij begonnen op de basisschool in Beuningen (in de buurt van Nijmegen). Daar won ik, ook al imiteerde ik André van Duin, tot mijn grote trots de playbackshow. Belangrijk daarbij is geweest dat mijn ouders mij altijd meenamen naar vele theatervoorstellingen. En toen ik een middelbare school moest kiezen, heb ik gekozen voor een jenaplanschool. Bij die school was veel aandacht voor week- en maandafsluitingen en extra theaterklassen na schooltijd. Voor mij is toneelspelen eigenlijk iets wat van nature altijd in mij heeft gezeten, ik vind het gewoon erg leuk! Ik weet niet zeker of het ook leuk was voor mijn klasgenoten, maar ik deed het wel gewoon. Net zoals andere jongens houden van voetballen… Waarom? Gewoon omdat het leuk is en het staat los van of ze echt goed kunnen voetballen.

Naast het gegeven dat jij toneelspelen leuk vindt, is de volgende belangrijke stap bij werken vanuit je talent dat je ontdekt dat je er ook eigenlijk best goed in bent. Wanneer was dat moment voor jou?
Dat moment was een optreden op de middelbare school. Samen met een vriend had ik grappen en teksten van bekende cabaretiers op een hoop gegooid en daar een nieuw, pakkend verhaal van gemaakt. Op dat moment merkte ik dat ik in staat was de zaal te laten lachen. Dat was het eerste moment dat ik voelde dat ik het kon.

Wat is nu jouw unieke talent?

Oeps, best een lastige vraag, maar ik denk dat het is: vrij, fris en scherpzinnig commentaar leveren op de wereld. En dat vind ik ook het leukste om te doen. Ik hoor het nieuws en dan ga ik gelijk aan de slag om daarover na te denken.

Ik heb geleerd om mijn talent te gebruiken. Ik heb lang het idee gehad dat grappen zomaar ontstonden en ik wist niet hoe ik dat kon nadoen. Ik heb ook heel lang moeten zoeken naar hoe grappen ontstaan. Ik heb nu het gevoel dat ik meer controle heb over hoe mijn grappen ontstaan. Ik weet nu beter welke onderwerpen en vormen bij mijn talent passen. Het belangrijkste voor mij zijn zaken waarbij ik iets voel: boosheid, geraakt zijn, verbazing of irritatie. Ik kan bijna overal grappen over maken. Als voorbeeld: vorige week heb ik een grap gemaakt over netneutraliteit op een congres van een grote telecombedrijf. Maar in het theater is het heel belangrijk dat het echt is en dat ik mijn gevoel uitspreek. Doe ik dit niet, dan word ik wel een heel wijsneuzerig mannetje. Dus de sleutel tot succes is om elke keer te toetsen en op zoek te gaan naar wat jij echt vindt en voelt bij wat er gebeurt met jou en de wereld om je heen.

Dit fascineert mij, want ik denk dat het voor alle werkende mensen heel belangrijk is om te leren hoe je jezelf en je eigen talent managet. Jij hebt ook de theaterschool gedaan, maar wat of wie heeft je geholpen je talent goed te gaan gebruiken?

Mijn regisseuse helpt mij hierin. Zij kent mij heel goed en weet precies wanneer ik zomaar iets vertel of wanneer het echt gemeend is. Zij houdt mij scherp en helpt me mezelf verder te ontwikkelen. De theaterschool was veel meer het leren van het vak, wat theater ook is. Spelen, schrijven, stemgebruik, zingen, dialogen bouwen, het is een ambacht. De sleutel voor mijn talent heb ik pas de laatste jaren ontdekt door veel op te treden, op mijn bek te gaan en daar weer van te leren.

Een van de redenen dat ik je graag wilde interviewen was het verhaal dat ik hoorde dat DWDD  jonge cabaretiers heeft uitgedaagd om op te treden en dat er maar een paar cabaretiers zich aanmeldde. Klopt dit verhaal?

Ja!

Ik dacht gelijk: dit zegt iets over deze jonge mensen. Weinig lef eigenlijk! Wat vind jij hiervan?

Zonder oncollegiaal te willen zijn vind ik dat eigenlijk ook. Maar ik merk ook dat de bezoekersaantallen van alle theaters onder druk staan. En theater maken op tv is gewoon erg lastig. Theater gaat ook heel erg over contact hebben met het publiek. En dat ook nog in een programma dat de 45 minuten ervoor over iets geheel anders is gegaan. Er kleven risico’s aan het optreden bij de DWDD. Maar het was ook een enorme kans om op te treden voor een miljoenenpubliek. Ik ben een paar keer bijna aan de spanning onderdoor gegaan, maar ik heb er erg veel van geleerd. Je hebt maar 2,5 minuten, waardoor je supersnel tot de grap moet komen en niet eerst twee lange inleidende zinnen moet gaan vertellen.

Maar nu wil ik je graag tot een keuze dwingen: was het een gebrek aan lef of paste deze vorm minder bij de talenten van de andere jonge cabaretiers?

Zonder arrogant te zijn denk ik wel dat dit bij mij past en dat andere jonge cabaretiers misschien wel een wijze keuze hebben gemaakt dit niet te doen. Maar ik denk dat het voornamelijk voorzichtigheid is geweest. Kan het zijn dat de anderen hun talent hebben onderschat? We hebben allemaal dezelfde afweging gemaakt en misschien dachten de anderen aan wat ze te verliezen hadden en heb ik vooral gedacht dat ik hier veel van kan leren.

Die voorzichtigheid is een mooie brug naar een onderdeel van je show over de 10 geboden van de normale Hollandse burger. Waar gaan deze geboden over?

De 10 geboden gaan over dat je normaal moet doen, je moet aanpassen, bescheiden moet zijn, niet denken meer te zijn dan de ander, jezelf niet laten zien, je moet jezelf niet laten kennen. En daar hebben wij wel last van als Hollanders? Ja. Ik denk dat dit wel mens eigen is maar dat wij dit wel geperfectioneerd hebben. Hoe zijn deze geboden ontstaan? Het is eigenlijk ontstaan door mijn eigen moeite om me vrij en gemakkelijk te durven bewegen in bepaalde sociale situaties. Ik heb dat verder uitgewerkt; waarom doe ik dit en waar komt dit vandaan? Dit heeft met hulp van mijn regisseusse geleid tot:

De 10 geboden van de normale Hollandse burger door cabaretier Pieter Derks!

Gebod 1: Wij volgen de regels
Gebod 2: Wij doen wat ons gevraagd wordt
Gebod 3: Op ons valt niets aan te merken
Gebod 4: Klagen doen we thuis
Gebod 5: Wij schuwen de confrontatie
Gebod 6: Wij zijn gewone mensen
Gebod 7: Wij doen normaal, ook als het niet normaal is
Gebod 8: Wij staan overal boven
Gebod 9: Wij doen bescheiden
Gebod 10: Wij doen precies zoals de rest doet

De 10 beloftes voor Talent & Lef door Lennert Böhmer

NB: Werken vanuit je talent gaat nooit over geboden, maar over beloftes aan jezelf. Niemand kan je dwingen iets te doen. Alle beloftes beginnen daarom ook met IK en niet met WIJ.

Belofte 1: Ik onderzoek wat ik wil en maak mijn eigen regels
Belofte 2: Ik volg mijn eigen doelen
Belofte 3: Ik durf mezelf te zijn met al mijn talenten en zwakheden
Belofte 4: Ik praat met mensen en niet over mensen
Belofte 5: Ik maak zaken bespreekbaar, ook al vind ik dat vaak lastig
Belofte 6: Ik ben een ‘normaal’ mens met een unieke mix van talenten
Belofte 7: Ik geef mijn eerlijke mening
Belofte 8: Ik sta mijzelf toe om geraakt te worden door het leven
Belofte 9: Ik durf te vragen en te benoemen waar ik goed in ben
Belofte 10: Ik ga mijn eigen weg!